Зохиолч, найруулагч Ма Зя. 1964 онд Жэ Жянь мужид төржээ. 2019 онд хэвлүүлсэн "人生海海" роман нь оны шилдэг бүтээлийн шагнал хүртжээ.
Хүү минь! Чамайг энэ захиаг унших үед, чи хэдийнээ надаас алсад, би харин дэлхийн нөгөө нэг захад байж байх болно. Хорвоо уужим, бид өчүүхэн. Гэсэн ч бид өчүүхэн гэдэгтэйгээ эвлэрэхийг үл хүснэ. Бид дэлхийн бөмбөрцгийг давж гарах хэрэгтэй, тиймээс ч чи аян замд мордсон. Энэ бол удаан гэгч нь бодож төлөвлөсөн холын аялал, энэ л өдрийн төлөө бид 18 жил бэлтгэсэн; энэ бас хувь тавилангаас чамд заяагдсан холын аялал. Ийм нэгэн өдөр байгаа болохоор чи амьдралдаа магадгүй илүү хол замыг туулах биз ээ.
Би Филадельфияд очиж байгаагүй, гэхдээ төсөөлж болохоор байна. Тэнд манддаг сар Ханжөүд манддаг сарнаас том байж чадахгүй, эсвэл жижиг; тэнд байдаг байшин барилгууд нь төмөр бетон, цемент бүхий нь гарцаагүй; тэндхийн гудамжинд ч хүн машин холхин байгаа; тэндхийн хүмүүс хэдийгээр арьсны өнгө, царай төрхийн хувьд биднээс өөр ч зүрх нь эмзэглэдэг, хайр сэтгэлийн хувьд ялгаагүй алдаа оноотой, амьдралд нь зовлон, жаргал, уйтгар гуниг, баяр баясал ээлжилж л байгаа. Дэлхий их том, гэхдээ мөн чанарынхаа хувьд нэг их ялгаа үгүй. Магадгүй хамгийн ондоо нь чи байх. Ингээд чи минь үнэгүй тогооч, худалдан авагч, цэвэрлэгч, сэрүүлэг, жолооч, сэтгэл зүйчгүй болж, ээж аав нь ингээд захиа, гар утас, дурдгатал болон хувирч байна. Өнөөдрөөс хойш бүх зүйлдээ чи өөрөө санаа зовж бас чармайх хэрэгтэй болох нь. Өлсвөл өөрөө хоолоо базааж, ядарвал өөрөө ядаргаагаа тайлж, уйлбал өөрөө нулимсаа арчиж, өвдвөл өөрөө явж эмчээ хайх болох нь. Чи өөрөө өөрийнхөө эцэг, эх, ахмад үе болж хувирах энэхэн хором чамд тийм л өөр санагдах вий. Энэ өдөр, тийм л ид шидийн байдаг бөгөөд хормын төдийд л өсөж том болсон мэт санагдана.
Гэхдээ энэ нь тийм мэт төдий болохоос, бодит биш юм. Жинхэнэ чи өсөж том болох замдаа явж буй төдий, хэрэв аз хийморь үгүй бол энэ зам лавтайяа уртын урт, энхэл донхол, бэрхшээлтэй байна. Би чамд хайртай, азын чинь од болон хувирч, өндрөөс зулай дээрээс чинь дүүжлэгдэн чамд тулгарсан бэрхшээлүүдийг үгүй хийн урьхан сайхан өдрүүдийн хамтаар чамтай урагшлахсан хэмээн үнэхээр их хүснэм. Гэхдээ энэ бол боломжгүй, боломжтой байсан ч уучлаарай хүү минь, би тэгж чадахгүй. Яагаад гэж үү? Учир нь би чамд хайртай. Хэрэв тэгвээс, чиний амьдрал лавтайяа хий хоосон, дорой, буурай байх биз. Аквариумтай загас, ваартай цэцэг, хангир жингэр хонх зүүсэн гэрийн тэжээвэр амьтнаас ч илүү байж чадахгүй. Ийм байх аваас би ичиж бас харамсана. Учир нь чи жинхэнэ утгаараа уналтад орлоо гэсэн үг. Чи уналтад орж болно, гэхдээ наранд түлэгдэж үхэж болохгүй, далайн усанд живж үхэж болохгүй, хүйтэн салхинд хөлдөж үхэж болохгүй, энэ маягаар байж уналтад орж хэрхэвч болохгүй. Эр хүний хувьд, энэ нь магадгүй туйлаас гутамшигтай зүйл байх буй за!
Ингээд, салхи бороог чамтай цуг байлгая, саад тотгорыг чиний урагшлах замын бараа болгоё. Салхи бороо байх л юм бол саад тотгор байна. Салхи бороонд аянга цахилгаан байх нь зайлшгүй, саад тотгорт занга булаатай байх нь мадаггүй. Эцэг хүний хувьд, миний чамайг хайрлах хайр бол чамд анхааруулах анхааруулга юм. Чи болгоомжтой байна шүү, өөрийгөө сайн хамгаална шүү. Өөрийгөө хамгаална гэснээс, чи нэн түрүүнд өөрийнхөө амийг хамгаалаарай, өөрийнхөө биеийг хайрлан гамнаарай, даарвал өөрийгөө дулаацуулахаа мэддэг байгаарай, ажил амралтаа хослуулж, бас бүхий л хэлбэрийн сөргөлдөөнөөс хол байгаарай, үг ярианы сөргөлдөөн, бие бялдрын сөргөлдөөн, хувийн сөргөлдөөн, хамт олны сөргөлдөөн. Залуу насандаа хүн хурц байдаг, болхи байдаг. Бүхий л сөргөлдөөн задралыг үүсгэх магадлалтай бөгөөд амь нас бол эмзэгхэн... Үүнийг би зөвхөн нэг үгээр хэлмээр байна. Амь нас бол хамгийн том зүйл, амь насны өмнө чи ямар ч зүйлийг зоригтойгоор орхиж болно, өөр ямар ч сонголт байхгүй.
Түүнчлэн, чи аль болох өөрийн зүрхээ хамгаалж байгаарай. Энд яригдаж байгаа зүрх бол физиологийн зүрх биш, харин зүрх сэтгэлийн зүрх юм. Энэ зүрх цайлган, уужуу, гэгээн, ариун, бялхам, энэрэнгүй, гоо сайхан байх учиртай. Цайлган бол сайны үндэс, уужуу бол ууч байхуйн зэмсэг, гэгээн байснаар сая амгалан байж чадна, хумсаа нуусан муур шиг биш, ад чөтгөр шиг биш. Зүрхэнд хэрвээ хар толбо, хир буртаг сууваас, ертөнц ч байсан там болно, диваажин ч байсан бас л там болно; зүрх хэрвээ хоосорвол, саад занга хаа сайгүй бий болно, энэ үед алт ч ялгаагүй занга. Хайрын тухайд гэвэл, чи заавал ч үгүй түүнийхээ эзэн нь байх хэрэгтэй, чи өөрийгөө хайрлаж байж өөр бусдыг илүү хайрлаж чадна. Чамд дургүй нэгнийг хайрла, өрсөлдөгч этгээдээ ч бас хайрла. Ойр дотнынхон, найз нөхдөө хайрлах нь зүй ёсных, тэнгэрийн ёсных бас төрөлх зөнгийнх, байх ёстой тэр л зүйл; чамд дургүй нэгнийг хайрлавал, бүр түүнчлэн өстөн дайснаа хайрлавал энэ нь лавтайяа ёс суртахуун, энэ нь лавтайяа боловсрол хүмүүжил, энэ нь лавтайяа эгэл жирийн биш тэр зүйл. Хүү минь, үүнийг заавал санаж яваарай, хайр бол ямар ч хавцлыг даван туулах баталгаа мөн, бусдыг хайрлана гэдэг бол өөрийгөө хайрлаж буй хамгийн агуу хайр юм. Ингээд хоёулаа сайхны тухай ярилцъя. Хэрэв хайрыг нарны гэрэл гэвээс сайхан бол сарны гэрэл. Сарны гэрэл бараг л хоосон, хэрэггүй зүйл. Сарны гэрэл үгүй байсан ч бүхий л зүйлс байдгаараа байж л байх болно. Гэхдээ чи төсөөл дөө, хэрэвзээ сарны гэрэл үгүйсэн бол манай хүн төрөлхтөн хэчнээн их хайр, хэчнээн их бие биеэ гэх хүслэн, хэчнээн их шүлэг дуу, хэчнээн их хөг аялгууг алдах байсан бол оо. Сайхан бол хоосон, бас бодит. Тэр бодитоороо чиний зүрхэнд л буй, тэр чиний амьдралыг амттай бас шимттэй, мэдрэмжтэй бас утга учиртай болгож, өнгө бас үнэрээр тодолж, бялхам бас амьдлаг болгож буй.
Хэхэ, хүү минь, аав нь ёстой үглээ байна уу үгүй юу? За, энд хүрээд өндөрлөе. Би чамайг санахгүй, чамайг ч бас гэрээ битгий санаасай гэж хүсэж байна. Хэрэв үнэхээр санаад байвал ном уншина биз ээ. Чи мэднэ дээ, аавынхаа мөрдлөг болгодог энэ үгийг: Ном уншина гэдэг нь гагцхүү гэртээ харих юм. Ном хэмээх энэ цаас мөнгөнөөс ч илүү үнэ цэнтэй шүү! Аавдаа үглэх сүүлийн боломжийг олгоно уу. Миний саяны хэлсэн бүхэн бараг л бүгд стратегийн шинжтэй зүйлс, номыг гэртээ харих зам болго, номоор сэтгэлээ тайтгаруул, номоор өөрийн жигүүрээ залах залуур хий, магадгүй энэ л тактик байх.
Хайрт аав нь
2016.08.21
-Тус захидалыг БНХАУ-ын Шаньдун ИС-ийн ФНХС-ийн докторант Э. Хулан орчуулав.
